ابعاد زمین و موقعیت بازیکنان
زمین والیبال ۱۸ متر طول و ۹ متر عرض دارد و وسط آن توری با ارتفاع مشخص نصب شده است. این زمین به دو نیمه مساوی تقسیم میشود و هر تیم از شش بازیکن تشکیل شده است. بازیکنان در دو ردیف قرار میگیرند: سه نفر جلو و سه نفر عقب. هنگام چرخش امتیاز، بازیکنان باید جای خود را به درستی عوض کنند. ترکیب مناسب تیم برای حمله و دفاع تأثیر زیادی در روند بازی دارد. زمین دارای بخشهایی نظیر منطقه سرویس، خط سهمتر و منطقه آزاد در اطراف است. ارتفاع تور برای زنان و مردان متفاوت است. هر تیم باید برای گرفتن امتیاز ترکیب مؤثری داشته باشد. بازی از پشت خط انتهایی توسط سرویس آغاز میشود.
۲. روشهای کسب امتیاز
هر بار که تیمی توپ را به زمین حریف میفرستد و حریف قادر به برگشت آن نیست، امتیاز به دست میآورد. والیبال با سیستم رالی برگزار میشود، یعنی در هر رفت و برگشت توپ، یک امتیاز داده میشود. بازی شامل حداکثر پنج ست است و تیمی که سه ست را ببرد، برنده است. هر ست تا ۲۵ امتیاز ادامه دارد و برای برد باید دو امتیاز اختلاف ایجاد شود. ست پنجم تا امتیاز ۱۵ است. خطاهای بازیکنان میتواند شامل برخورد با تور یا ورود به زمین حریف باشد. داور اصلی بازی را از بالای تور قضاوت میکند. نگهداری درست امتیازات بر عهده منشی و کمکداور است.
۳. شروع بازی با سرویس
بازی والیبال با سرویس آغاز میشود که از پشت خط انتهای زمین زده میشود. این ضربه باید از تور عبور کرده و به زمین حریف برسد. سرویسها ممکن است ساده یا پرشی باشند. سرویسهای پرشی نیازمند قدرت بدنی و تمرین فراواناند. دریافت موفق سرویس، زمینهساز حمله مؤثر است. بازیکنان باید بتوانند توپ را با ساعد یا پنجه به خوبی کنترل کنند. در صورت ضعف در دریافت، حریف به راحتی امتیاز میگیرد. هدف از سرویس زدن، ایجاد اختلال در چیدمان تیم مقابل است. تمرکز، دقت و زمانبندی در اجرای سرویس حیاتی است.
۴. ضربات اصلی و تکنیکها
پاس دادن دومین مرحله بازی است و برای تنظیم توپ جهت ضربه حمله انجام میشود. پاس با پنجه یا ساعد داده میشود. پس از پاس، بازیکن مهاجم با اسپک توپ را با قدرت به زمین حریف میکوبد. اسپک یکی از موثرترین روشهای امتیازگیری است. دفاع روی تور با پرش و قرارگیری مناسب دستها صورت میگیرد. بازیکنان باید در زمان درست برای دفاع اقدام کنند. گاهی بازیکنان با ضربه آرام یا جهتدهی خاص، دفاع حریف را فریب میدهند. توپگیری زمینی نیاز به عکسالعمل سریع و قدرت پیشبینی دارد. اجرای هماهنگ این تکنیکها تفاوت بین تیمها را رقم میزند.
۵. خطاها و نقش داوران
خطاهایی مانند لمس تور یا عبور کامل از زیر آن در جریان بازی رایجاند. بازیکنان نباید توپ را دو بار پشت سر هم لمس کنند. توپ اگر به خارج از محدوده زمین برود، خطا محسوب میشود. استفاده از پا برای بازی با توپ مجاز است اما باید با دقت باشد. سرویسهایی که خارج زده شوند یا به تور برخورد کنند، امتیاز به حریف میدهند. وظایف داور اول شامل قضاوت دقیق در بالای تور است. داور دوم در کنار زمین به مدیریت بهتر بازی کمک میکند. کمکداوران در گوشهها موقعیت توپ را بررسی میکنند. همه تصمیمات باید بدون اعتراض از سوی بازیکنان پذیرفته شود.