زمین بازی و ترکیب تیمها
زمین والیبال مستطیلی است به طول ۱۸ متر و عرض ۹ متر که توسط یک تور به دو قسمت مساوی تقسیم شده است. هر تیم از شش بازیکن تشکیل شده که در دو ردیف سهنفره قرار میگیرند: بازیکنان جلو در حمله و بازیکنان عقب در دفاع فعالیت دارند. هر تیم باید در زمان تعیینشده و به نوبت سرویس را اجرا کند. موقعیت بازیکنان در زمین باید با چرخش منظم هنگام دریافت امتیاز حفظ شود. جایگیری صحیح بازیکنان هنگام شروع سرویس اهمیت بالایی دارد. زمین به مناطق مختلفی مانند منطقه جلو، منطقه عقب و خط سهمتر تقسیم میشود. تور برای مردان در ارتفاع ۲٫۴۳ متر و برای زنان در ۲٫۲۴ متر قرار دارد. زمینها دارای منطقه آزاد در اطراف هستند تا بازیکنان برای توپهای دشوار مانور دهند.
۲. نحوه امتیازدهی در والیبال
در بازی والیبال تیمی که بتواند توپ را در زمین حریف فرود آورد یا حریف را وادار به خطا کند، امتیاز کسب میکند. امتیازدهی به صورت "رالی" است؛ یعنی هر رالی، صرفنظر از اینکه کدام تیم سرویس زده، منجر به یک امتیاز میشود. بازی معمولاً در پنج ست برگزار میشود و تیمی که سه ست را ببرد، پیروز نهایی است. هر ست (به جز ست پنجم) تا ۲۵ امتیاز ادامه دارد و تیم باید حداقل با دو امتیاز اختلاف پیروز شود. ست پنجم تا ۱۵ امتیاز است. امتیازات به دلیل خطاهایی مانند لمس تور، خطا در چرخش، سرویس اشتباه و توپ خارج از زمین به حریف داده میشود. مدیریت امتیازات به عهده داور و منشی مسابقه است.
۳. سرویس و دریافت سرویس
سرویس اولین ضربه هر رالی است و از پشت خط انتهایی زمین انجام میشود. بازیکن باید توپ را به شکلی بزند که از تور عبور کرده و در زمین حریف فرود بیاید. سرویسها به دو شکل کلی انجام میشوند: ایستاده و پرشی. سرویسهای پرشی قدرتیتر و برای دفاع سختترند. دریافتکنندهها باید بهسرعت موقعیت خود را تنظیم کرده و با پاس دقیق، توپ را برای پاسور آماده کنند. در دریافت سرویس، تکنیک پاس ساعد بیشترین کاربرد را دارد. اگر توپ مستقیم وارد زمین شود یا دریافتکنندگان اشتباه کنند، امتیاز برای زننده سرویس ثبت میشود. بازیکنان باید هوشمندانه توپ را به مناطقی از زمین حریف بفرستند که خلأ بیشتری دارد.
۴. تکنیکهای بازی: پاس، اسپک و دفاع
پاس دومین ضربه در هر رالی است و وظیفه تنظیم توپ برای اسپک را دارد. پاسور نقش کلیدی در استراتژی تیم ایفا میکند. پاسها میتوانند با پنجه (بالا) یا ساعد (پایین) انجام شوند. اسپک ضربهای محکم و عمودی است که توسط بازیکن خط جلو برای حمله استفاده میشود. بازیکن مهاجم باید تایمینگ مناسبی برای پرش و ضربه داشته باشد. دفاع روی تور، زمانی انجام میشود که بازیکن جلویی سعی میکند جلوی اسپک بازیکن حریف را بگیرد. دفاع موفق با قرارگیری مناسب دستها و پرش دقیق همراه است. تکنیکهای فرعی دیگری مانند توپگیری زمینی (دریو) و فریب دادن دفاع با ضربات آرام (تیپ) نیز اهمیت دارند.
۵. قوانین خطاها و داوری در والیبال
هرگونه برخورد بازیکن با تور در هنگام بازی خطا محسوب میشود. همچنین اگر بازیکنی به زیر تور برود و پایش کاملاً از خط عبور کند، خطا رخ داده است. بازیکنان اجازه ندارند توپ را دو بار پیاپی لمس کنند، مگر در دفاع روی تور. لمس توپ با پا مجاز است، اما کنترل و جهتدهی دقیق ضروری است. خطاهای مربوط به سرویس مانند عبور از خط انتهایی یا نرسیدن توپ به تور، امتیاز به تیم مقابل میدهد. داور اول، داور اصلی در بالای تور است و داور دوم در سمت مقابل به داور اول کمک میکند. خط نگهدارها نیز در گوشههای زمین قرار دارند. تمامی تصمیمات داوری باید با احترام از سوی بازیکنان پذیرفته شود.