وظایف داور اول
داور اول والیبال که معمولاً بالای سکو قرار میگیرد، مسئول اصلی کنترل مسابقه است. او شروع و پایان هر رالی را اعلام میکند. داور اول با سوت زدن خطاها را تشخیص میدهد. تصمیمهای او نهایی و قابل تغییر نیست. این داور باید تسلط کامل بر قوانین داشته باشد. او همچنین وظیفه بررسی وضعیت تور و برخورد توپ را دارد. حرکات بازیکنان هنگام سرویس و آبشار زیر نظر اوست. داور اول باید بیطرف، دقیق و سریعالعمل باشد. نقش او در برقراری نظم و جریان مسابقه حیاتی است.
2. وظایف داور دوم
داور دوم پایین تور و روبهروی داور اول قرار دارد. او مسئول بررسی خطاهای بازیکنان در نزدیکی تور است. تعویضها، تایماوتها و نظارت بر نیمکتها از وظایف اوست. او همچنین باید به داور اول کمک کند و در صورت نیاز با او مشورت نماید. وظایف داور دوم شامل نظارت بر برخورد بازیکنان با تور نیز میشود. او باید حرکات لیبرو و موقعیتهای چرخشی بازیکنان را کنترل کند. داور دوم نقش مکملی اما بسیار مهم در داوری دارد. هماهنگی بین دو داور اهمیت زیادی دارد. هر تصمیم او باید طبق قانون و با دقت باشد.
3. نقش داوران خط
چهار داور خط در گوشههای زمین مستقر میشوند. آنها مسئول تشخیص درون یا بیرون بودن توپ هستند. با استفاده از پرچمها، سیگنالهای استانداردی به داور اول میدهند. داوران خط باید تمرکز بالا و دقت زیاد داشته باشند. وظیفه آنها بررسی تماس توپ با بازیکن نیز هست. تصمیمهای آنان میتواند به داور اول در صدور رأی کمک کند. گاهی اختلافنظرهایی بین داوران خط و داوران اصلی پیش میآید. اما آنها باید به سرعت و با اطمینان سیگنال دهند. نقش داور خط در دقت نتیجه مسابقه بسیار مهم است.
4. قوانین مهم برای داوران
داوران باید با تمامی قوانین فدراسیون جهانی والیبال آشنا باشند. قوانینی مانند چرخش بازیکنان، سرویس صحیح و تماس با تور بسیار مهم هستند. بررسی پرتاب صحیح توپ در هنگام سرویس نیز در دستور کار است. داوران باید بیطرف و به دور از هرگونه تعصب باشند. نحوه ارتباط با بازیکنان و مربیان نیز در چارچوب قوانین خاصی قرار دارد. اعتراض بازیکنان نباید تصمیم داور را مختل کند. داوران باید با حرکات دست استاندارد، رای خود را اعلام کنند. همچنین استفاده از ویدیوچک در برخی مسابقات در اختیار آنهاست. رعایت همهجانبه قوانین نشانه حرفهای بودن داور است.
5. چالشهای داوری در والیبال
یکی از چالشها، تشخیص خطاهای لحظهای و سریع است. گاهی تصمیمگیری در صدم ثانیه انجام میشود. فشار روانی ناشی از بازیهای حساس و مهم نیز بر داور تاثیر دارد. برخورد با اعتراضها و حفظ اقتدار از وظایف سخت داور است. اشتباهات داوری ممکن است اعتراض تیمها را به دنبال داشته باشد. شرایط فیزیکی و دید محدود در برخی زوایا کار را دشوار میکند. داور باید تمرکز بالا و آمادگی جسمی خوبی داشته باشد. فناوریهایی مثل ویدیوچک در کاهش اشتباهات موثرند. اما همچنان مهارت انسانی در داوری نقش اساسی دارد.